Regulatory Prędkości Obrotów Wentylatorów

[szwistak]

Homemade:

 

Fanbus+regulowany rezystor.

Jak zrobić FANBUS'a??

Jaki panel 3,5"[->5,25"] do regulacji wentylami

Mikroprocesorowy regulator obrotów wentylatorów

 

Firmowe:

 

Aerogate II

AeroCool GateWatch

Przegląd paneli i regulatorów @ Tweak.pl

 

Schematy:

 

:arrow: http://moded-kompz.net/?name=Mods&id=11

:arrow: http://moded-kompz.net/?name=Mods&id=12

:arrow: http://bit-tech.net/article/51/

:arrow: http://bit-tech.net/article/52/

:arrow: http://bit-tech.net/article/32/

:arrow: http://overclockers.com/tips910/

:arrow: http://www.thegoom.com/artikel/artikel.pl?artikel=67

:arrow: http://members.lycos.co.uk/szwistaczek/Forum/regulatory/

 

Reszta bedzie jak cos znajde a napewno znajde

<_<

Edytowane 3 Maja 2005 przez szwistak

[ilubek]

Ja polecam dla domorosłych, nie koniecznie wtajemniczonych w niuanse elektroniki i czytających jak z nut „fachowe” schematy taki prosty i obrazowy schemat: http://modeemi.fi/~vesas/kytkis.html

[Aveuser]

Recenzja wybranych paneli na Tom's Hardware Guide

[netes]

Jeżeli kogoś interesuje schemat płytki PCB regulatora 4 wentyli to mogę przesłać (format .PCB robiony w ExpressPCB).

Edytowane 3 Czerwca 2005 przez netes

[gaspaccio]

(link)

Ciekawa propozycja.....

jeżeli ktoś nie ma gdzie zamontować potencjometrów <_<

[CigwaYB]

Moze ktos napisac ile go wykosztowalo zrobienie wlasnego fanbusa ?

Najlepiej ile za poszczegolne czesci...

[lio_lio]

Fanbus oparty na przełącznikach: przełącznik (czyli ok. 1-1,50zł)

Fanbus oparty na potencjomterze i LM317:

LM317 - (ok.) 2zł

potencjometr - (ok.) 1zł

rezystroy - - (ok.) 0,20zł

kabelki - grosze

Edytowane 31 Października 2005 przez lio_lio

[PelzaK]

Fanbus to jest tylko przełącznik (czyli ok. 1-1,50zł)

Rheobus to jest kontroler z potencjomterem:

a skąd Ty żes zaczerpnął jeśli można wiedziec te nazwy i ich definicje? Jak dla mnie FANBUS - z angielskiego to po prostu sterownik wentylatora więc nie ma mowy o tym, że funbus musi być zrobiony z przełączników. Imho to jest najpoprawniejsza nazwa na cały sprzęt ekektroniczny.

[lio_lio]

Rzeczywiście, sorry za pomyłkę. Już poprawiam :oops:

[staszek1000]

elo jestem kompletnym laikiem i potrzebuje zrobic regulator obrotow bez zadnych bajerow tylko gałki i je bym podswietlil diodami

pomozcie tylko ze schematow za duzo nei rozumiem wyrozumialosci...

[Craven]

Szukam panelu do regulacji prędkości wiatraków. Na rynku trochę tego jest ale jakoś nie moge znaleźć takiego który by spełniał moje wymagania, czyli:

 

-sterowanie 3-4 wentylami z możliwością wyłączenia dowolnego z nich

-najlepiec 3,5 cala

-nie musi mieć jakichś bajerów podświetlań czytników kart usb (nawet wolę żeby nie miał)

-być w miarę tani

 

Cos takiego jest chyba najbliższe moim oczekiwaniom ale nie można całkowicie wyłączyć wiatraków

http://www.allegro.pl/item95153011_panel_s..._black_3_5.html

 

Macie jakieś propozycje. Nie wiem czy wogóle jest coś takiego w sprzedaży. Samodzielne konstruowanie odpada bo nie mam ani czasu ani umiejętności ani chęci...

[Ganeon]

jedyne co mi przychodzi do głowy to przeróbka tej akasy - dodanie włączników przy każdm z pokreteł odcinajacych zwyczajnie prąd idacy do wentylatora.

[djsilence]

A czy mozna zwiekszyc predkosc wentylatorow w zasilaczu TAGANa? jeden jest z przodu zasilacza a drugi z tylu. kreca sie chyba z 800RPM i jakos nigdy nie przyspieszaja. czasem zasilacz osiaga 60st.C i przegrzewajac sie podaje za malo mocy i FPSY leca w dol.

Edytowane 29 Kwietnia 2006 przez djsilence

[tomek2344]

Witam. Mam pytanie, czy ktoś może przerabiał regulator Zalman Multi-panel ZM-MFC1, a dokładniej te zbyt jasne diody? Myślę nad kilkoma rozwiązaniami. M.in. zmiana przedniej ścianki na nieprześwitującą + skrócenie nóżek diód. Albo co bym wolał to wylutowanie diód i wstawienie czegoś z podobną opornością do diody. Może jakieś inne rozwiązania proponujecie? Z góry dziękuję za jakąkolwiek odpowiedź.

[ELEKTRYK1]

Potrzebuje schematu na regulator obrotow.

Specyfikacja:

 

4x potencjometr do sterowania 6 wentylatorami:

 

1pot - 2 wiatraki

2pot - 2 wiatraki

3pot - 1 wiatrak CPU

4pot - 1 wiatrak (wolny)

 

co mam kupic ? prosze doradzcie mi ! moze ktos narysuje jakis prosty schemat w paincie ? PROSZE !!!

[Gość lukas_gab]

eeeeee zrobić poczwórny kontroler na LM317T ?Ew. na pierwsze 2 LM'ki dać większe radiatory , jak na 2 wentyle ...A na markinesie to u nas jest taka , rzecz jak szukajka ...

[koparka]

witam,

napisalem juz w FAQ o Fanbusach, ale potem mi napisalo,

ze skasuje w poniedzialek, wiec pisze i tutaj :wink: :

 

Zrobilem schemat (mojego przyszlego - oby) fanbusa, wedlug

ostatniego schematu z LMT317T (z posta http://forum.purepc.pl/index.php?s=&sh...t&p=2261419 );

 

Dolozylem rowniez obok zlacze USB (przekopiowane z tego panelu front MSI --> http://img237.imageshack.us/my.php?image=msifrontfq9.jpg )

 

oto i schemat:

 

-> czy narazie wszystko sie zgadza dla 1 wentyla i USB?

-> w jaki sposob skonstruowac aby podlaczyc pod to 4 wiatraki (czy wystarczy dac kopie tego ukladu i rownolegle do molexa podlaczyc?)

-> jakie beda "wartosci" poszczeglonych elementow

-> czy w takim rozwiazaniu bede mogl podlaczyc ile chce wentylatorow,

czy tylko 4 aby moce sie zgadzaly?

-> gdzie kupic taka wtyczke USB na front i ta do kabla od MOBO?

-> lepiej to zrobic na laminacie czy kabelkach?

 

dziekuje za podpowiedzi

Edytowane 24 Sierpnia 2006 przez koparka

[Linoge]

Dla wiatraczkow mniej wiecej sie zgadza ale przemysl troche prowadzenie sciezek szczegolnie masa dla buczka jest glupio pociagnieta ;) Oczywiscie wiecej niezaleznych wiatraczkow = wiecej ukladow na lm317, w nocie lm'a jest max prad obciazenia przy 3 wiatraczkach juz znanicze potrafi nagrzac nawet spory radiator, jesli chcesz uzywac do regulacji wspolnej to radze albo uzyc 2 lm'ow (2x lm po 2 wiatraczki na kazdego ) a jesli juz nie masz ochoty to wstaw jakis tranzystor mocy w polaczeniu z lm'em bedziesz mogl puszczac nawet grube ampery w takim podlaczeniu :)

powodzenia :)

Chyba cos takiego powinno dzialac wada jest to ze na wyjsciu napiecie max jest obnizone o ok 1.8V

Edytowane 24 Sierpnia 2006 przez Linoge

[PelzaK]

tylko po co tutaj LM do regulowania napięcia bazy skoro wystarczy do tego zwykły potencjometr :wink:

[koparka]

tylko po co tutaj LM do regulowania napięcia bazy skoro wystarczy do tego zwykły potencjometr :wink:

gdzies czytalem, ze po to aby nie uzywac zbyt mocnych potencjometrow, bo moga sie spalic czy cos...

 

czy podlaczanie kolejnych elementow bedzie wygladalo w ten sposob:

http://img215.imageshack.us/img215/1074/da...laczeniemz1.jpg ?

 

@Linoge - co to jest za element w tym okregu tuz nad wentylatorem?

 

ps. czy to jakie sa ampery na molexie tez bierzemy pod uwage czy ignorujemy?

Edytowane 24 Sierpnia 2006 przez koparka

[PelzaK]

koparka za przeproszeniem zamilcz jeśli nie wiesz co to jest ten element w kółeczku koło wiatraka :lol: i zostaw myślenie nad elektroniką ludziom, którzy sie na tym znają... :wink:

 

to jest tranzystor NPN... i napisałem do Linoge, że gdy zrobił już taki układ z tranzystorem to LM jest do niczego nie potrzebny, gdyż jego rolę może pełnić zwykły potencjometr, który w tym układzie będzie sterował tranzystorem i nie musi to być mocny potencjometr...

Edytowane 25 Sierpnia 2006 przez PelzaK

[koparka]

dobra, postanowilem sam sie zajac troche elektronika

i wpierw sie troche podedukowac i pozniej wykminic wlasny projekt;

 

mam do Was tylko takie pytania:

1. ile amperow musze dac na wyjscie do wiatraka 3pin?

(kazdy fan ma inczej wiec nie do konca wiadomo)

2. czy dobrze rozumiem (google nie chce powiedziec), ze LM317T przeksztca

napiecie IN na OUT rowne temu co mamy w ADJ? (czyli jesli do ADJ damy 12V to on ustabilizuje OUT na 12?)

3. jesli mamy opornik 300 Ohm i napiecie z molexa 12V to natezenie wynisie 40mA... niezaleznie czy prad z molexa bedzie 1,2 czy 15 A?

4. co w takim razie jesli z molexa pojdzie 30mA... czy rezystor wtedy sam podniesie natezenie? (tak by wynikalo z prawa OHMa)

 

pozdrawiam madrych elektronikow

[Linoge]

Pierwsze pytanie jest chyba bez sensu, jesli chodzi o lm to interesuje Cie max obciazenie ktore nie moze przekraczac 1.8A, lm to taki stabilizator z pelta sprzezenia zwrotnego na napiecie jest ustalane na podstawie adj i stosunku odpowiednich rezystorow. Napiecie adj musi byc brane z wyjscia lm'a. Pytanie #3 i #4 sa dla mnie automagiczne ;) Przeciez w molex'ie nie plynie 15A to jest jego prad max jaki mozesz wyciagnac i jeszcze te 12V niby ma sie miescic w normach atx jesli prad jaki potrzebujesz jest znacznie mniejszy molexa traktujesz jako zrodlo napieciowe

[koparka]

Pierwsze pytanie jest chyba bez sensu, jesli chodzi o lm to interesuje Cie max obciazenie ktore nie moze przekraczac 1.8A, lm to taki stabilizator z pelta sprzezenia zwrotnego na napiecie jest ustalane na podstawie adj i stosunku odpowiednich rezystorow. Napiecie adj musi byc brane z wyjscia lm'a. Pytanie #3 i #4 sa dla mnie automagiczne ;) Przeciez w molex'ie nie plynie 15A to jest jego prad max jaki mozesz wyciagnac i jeszcze te 12V niby ma sie miescic w normach atx jesli prad jaki potrzebujesz jest znacznie mniejszy molexa traktujesz jako zrodlo napieciowe

z pierwszym to chodzilo mi o to, ze podlaczylem dzisiaj wnetylator pod zasilacz

sieciowy (bezposrednio) co ma 12V i na wyjsciu max 1A i spalilo mi ten wentylator

(poszedl dymek i juz nie dziala);

dlatego pytalem czy musze jakos ograniczyc prad... nie bylem tez pewnien ile bo kazdy (w przenosni) wentylator ma inna moc :/

 

poczatkujacy ze mnie elektronik, wiec moge troche glupot gadac ale chyba wiadomo o co chodzi

 

btw. jesli np taka dioda led potrzebuje 2V i 20mA to podlaczam pod 12V i odpowiedni rezystor (szeregowo)

Jesli natomiast dioda chce 12V i 40mA to jak moge podlaczyc rezystor aby sie zgadzalo? Jesli podlacze szeregowo po 12V to na oporniku bedzie spadek napiecia i juz nie bede mial na diodzie 12V.

[Linoge]

Moze zle go popioles, Raczej nie ma 12V diod ;] Uprzedzajac kolejne pytanie diod nie podlacza sie szerogowo :)Mozna jeszcze zrobic uklad z napieciem zblizonym do 12V i ograniczeniem pradowym 20mA

Edytowane 27 Sierpnia 2006 przez Linoge

[PelzaK]

koparka: Najpierw zacznij od prawidłowego zrozumienia prawa ohma...

 

PRĄD (I) JEST WPROST PROPORCJONALNY DO PRZYŁOŻONEGO NAPIĘCIA (U) A ODWROTNIE PROPORCJONALNY DO REZYSTANCJI ( R)

 

Czyli słynne I=U/R oznacza, że prąd płynie w wyniku istnienia napięcia i rezystancji, przy czym im większe napięcie na elemencie (czy obwodzie) tym większy popłynie prąd, a za razem im większa rezystancja tym prąd płynący jest mniejszy.

 

Rezystor służy głównie do wytracania mocy co oznacza, że powoduje zmniejszenie prądu płynącego w danej gałęzi poprzez wprowadzenie dodatkowej rezystancji.

 

2. a co to ma do rzeczy... LM jest to stabilizator regulowany, który w przypadku regulatorów obrotów po prostu nie jest wykorzystywany całkowicie - wykorzystywany jest jedynie fakt regulacji napięcia wyjściowego za pomocą potencjału końcówki ADJ. A jak ten potencjał się przekłada na napięcie wyjściowe to nie wiem po co Ci to. Są ściśle określone wzory na liczenie wartości rezystorów w zależności od potrzebnego napięcia wyjściowego wiec po co kombinujesz za dużo.

 

3. Prądu w molexie nie ma... tak samo jak nie ma prądu w gniazdku sieciowym 230V... Prąd pojawia się dopiero kiedy podepniesz jakąś rezystancję... wtedy popłynie taki prąd jaki wynika z napięcia istniejącego na molexie czy w gniazdku oraz z rezystancji zgodnie z prawem ohma. Dlatego też podłączając 300omów do molexa o napięciu 12V popłynie te 40mA, a podłączając 300omów do gniazdka 230V popłynie prąd 0,76A (I=230V/300om). Idąc dalej tym tropem można wyliczyć moc rezystora jaką potrzebujemy. P=U*I, czyli w przypadku 12V będzie to 12*0,04=

0,48W, natomiast w przypadku 230V*0,76= 174W. Dlatego zwykły rezystorek mały podłączony do kontaktu spali się w ułamek sekundy :)

 

Ograniczenie 1,2 czy 15 A w molexie wiąże się z maksymalnym prądem jaki może oddać zasilacz na tej linii jeśli odbiornik będzie próbował pobrać wiecej to mu się po prostu nie uda... (ze względu na rezystancje wewnętrzną samego zasilacza - mówiąc w uproszczeniu)

 

4. rezystor nic nie podnosi.. rezystor jest elementem biernym, który może tylko cos wytracać... a wytraca moc ograniczając prąd płynący przez niego . Więc jesli z prawa oma wynika że ma popłynać 40mA to tyle właśnie popłynie (jeśli nie przekracza to dostępnych zasobów prądowych zasilacza że tak powiem - czyli jego wydajności prądowej - 1,2 lub 15A)

 

z pierwszym to chodzilo mi o to, ze podlaczylem dzisiaj wnetylator pod zasilacz

sieciowy (bezposrednio) co ma 12V i na wyjsciu max 1A i spalilo mi ten wentylator

(poszedl dymek i juz nie dziala);

dlatego pytalem czy musze jakos ograniczyc prad... nie bylem tez pewnien ile bo kazdy (w przenosni) wentylator ma inna moc :/

Prąd jest zależny od rezystancji urządzenia, zatem każde urządzenie pobierze sobie tyle prądu ile potrzebuje, a to zasilacz powinien się martwić o to aby był w stanie dostarczyć tyle prądu... Urządzenie (wiatrak) nie może być za słaby dla zasilacza.... to zasilacz może być za słaby do wiatraka... Jeśli sie spalił to źle go podłączyłęś. Jedyne o na co Ty musisz zwrócić uwagę podłączając coś, to napięcie... Dopuszczalne napięcie dla urządzenia nie moze być mniejsze niż napiecie jakie wystawia zasilacz. Jak przekroczysz, to przez urządzenie popłynie za duzy prąd i ulegnie ono zniszczeniu. Drugie na co zwracasz uwagę to wydajnosc prądowa zasilacza, która musi być WIĘKSZA niż prąd jaki pobiera urządzenie.

Jeśli tego nie rozumiesz to weź sobie pomyśl jak działa sieć 230V.. dokładnie tak samo... Wszystkie urządzenia (pralki, lodówki, żarówki) są do niej podłączone równolegle.. i każde jest zasilane 230V i pobiera sobie tyle prądu ile chce. Jeśli podłączysz za dużo urządzeń to mogą one pobrać prąd zbyt duży, który jest niebezpieczny już dla instalacji elektrycznej - po to stosuje się właśnie bezpieczniki zwane przez plebs korkami, które ograniczają prąd w instalacji np do 15A. Zauważ że do sieci 230V podłączasz po prostu urządzenia i nie zastanawiasz się czy jakiś rezystror podłączyć... tak samo jest w przypadku linii 12V w zasilaczu. Wszystkie dyski, cdromy, dodatkowe wiatraki etc podłączone są równolegle i każde pobiera z zasilacza tyle prądu ile chce.

 

 

btw. jesli np taka dioda led potrzebuje 2V i 20mA to podlaczam pod 12V i odpowiedni rezystor (szeregowo)

Jesli natomiast dioda chce 12V i 40mA to jak moge podlaczyc rezystor aby sie zgadzalo? Jesli podlacze szeregowo po 12V to na oporniku bedzie spadek napiecia i juz nie bede mial na diodzie 12V.

Po pierwsze.. dioda nie chce żadnych 2V.. Dioda chce tylko tych 40 mA prądu... Jeśli puścisz przez nią taki prąd.. to na jej zaciskach zewnętrznych pojawi się napięcie około 2V (co wynika z budowy elementów półprzewodnikowych jakim jest między innymi dioda LED). Po to włąsnie dodaje się ten rezystor szeregowy, aby ustalić diodzie prąd np na 40mA... Gdyby nie było tego rezystora to dioda podłączona pod 12V pobierze sobie za dużo prądu i się spali.

Myślę ze już rozumiesz że dioda nie potrzebuje żadnego napięcia... tlyko prąd.. a napięcie na niej pojawia się w wyniku przepływu prądu. No i nie ma diod na których spadek napięcia byłby 12V.

 

spadki napięć na PRZEWODZĄCYCH diodach to około :

diody schotkiego - 0.2V

diody germanowe - 0.4V

diody krzemowe - 0.6V

diody świecące LED czerwone - 1.8V

diody świecące LED zielone - 2.2V

diody świecące LED niebieskie - 3.2V

 

mniej wiecej tak to wygląda...

Edytowane 27 Sierpnia 2006 przez PelzaK

[koparka]

Wuuut, naprawdę Pełzak świetna robota. Wielkie dzięki, dużo mi to rozjaśniło.

Chociaż jeszcze są inne sprawy: :razz:

Po pierwsze, jeszcze nie pojmuje zasady działania LM317, który zapewne jest

kluczem do zbudowania własnego fanbusa, na własnym projekcie.

Mówiłeś, że są ściśle określone wzory do liczenia... dużo googlowałem

i znalazłem m.in. coś takiego:

http://www.edw.com.pl/ea/crozukl002.html

 

 

Znalazłem, tam ten wzór (pomijam, że troche mi się nie zgadzają obliczenia, lecz zaufam tamtej stronce), ale:

cytuję "Dobierając wartość napięcia wejściowego musisz pamiętać o tym aby zachować minimalną różnicę Uwy- Uwe=3V"

Jeśli więc chcę podłączyć pod molex 12V i dać na maksymalne napięcie na wentyl,

to coś tu nie będzie się zgadzać (różnica - 0 z groszami) :) a na schematach tak ludziska mają.

Po drugie, dlaczego w większości schematów z LMami (prawie wszystkie na google obrazki) są kondensatory użyte, a na forum same schematy bez nich (w czym pomagają)?

Po trzecie - napięcia prądu stałego nie można zwiększać, a według tej stronki i nawet na pierwszym lepszym schemacie z google (chocby ten --> http://vancouver-webpages.com/peter/lm317.gif )

podane są napięcią wyjściowe nawet 13V gdy na wejściu mamy tylko 10V. Co się stanie gdy dobierzemy oporniki i układ co na wyjście ma dać woltów naście a podłączymy zaledwie pod kilka?

 

Dobra, jak już piszę to dorzucę jeszcze dwa małe pytania:

- Domyślam się, że potrzebnuję potencjometru typu A (liniowego) o rezystencji, którą wyliczę ze wzoru, podstawjając pod V-wyjściowe 12V (czyli takie będzie najwyższe napięcie, a kręcąc będę je zmniejszał). Tylko dlaczego one mają 3 nóżki??? Jak to jest rezystor (który ma normalnie 2 nogi) tylko go się nastawia to do czego jest ta 3 noga?

- Na koniec najszybsze -> czy ten kondensator 2200 uF (do startu wentyli), który wpinam między Vin a Vout będzie najlepszy o napięciu 16V jak te http://www.allegro.pl/item121888160_konden...tuk_tanio_.html (tu jestem prawie pewnien, ale wolę rozwiać wszelkie wątpliwości)

 

Nie nalegam, żebyś odpowiedział (lub kto inny) szybko, ale było by miło jakbyś w ciagu kilku

dni znalazł chwię i cierpliwość, aby odpowiedzieć na te kilka pytań.

 

Jeszcze raz dziękuję za poprzednie porady.

Pozdrawiam serdecznie,

Kuba

 

dodane:

- Znalazłem nowy wzór na LM317 i ten się sprawdza --> Vout = 1,25*[1+(R1/R2)]

- Tego nie moge jednak znaleźć --> Jeśli jest potencjometr 1kOhm to jest on od ilu Ohm do 1000?

Edytowane 28 Sierpnia 2006 przez koparka

[krzyysiu]

1. Minimalna różnica napięć Uin i Uout (Uio) w układzie LM317 wynosi 3V. Czyli maksymalne napięcie na wyjściu przy zasilaniu 12V to 12V-3V=9V. Dlatego w zasilaczach regulowanych opartych na tym układzie dobiera się transformator tak, aby napięcie za mostkiem prostowniczym i filtrem (Uin) było conajmniej 3V większe od maksymalnego napięcia na wyjściu (Uout(max)).

 

2. W zasilaczach stosuje się 2 typy kondensatorów. Elektrolityczne wielkopojemnościowe do filtrowania tętnień m.cz. z sieci. Stałe do zwierania harmonicznych w.cz.. W tym przypadku żadne z tych kondensatorów nie są konieczne bo ich fuknkcię spełniają kondensatory na wyjściu zasilacza komputera.

 

3. Patrz punkt 1. Na przedstawionym schemacie napięcie wejściowe wynosi 10-40V znając zasade z pkt. 1 możesz obliczyć, że aby Uout wynosiło 13V Uin musi wynosić conajmniej 16V. Jeżeli podłączysz np. 8V to a napięcie obliczone ze wzoru będzie wynosić np. 12V to Uout i tak nie przekroczy Uin-3V czyli wyniesie 5V. BTW do zwiększania napięcia stałego służą impulsowe przetwornice DC/DC.

 

4. Narysowałem Ci przykład z potencjometrem 10k.

 

5. Może być na 16V.

 

Tego nie moge jednak znaleźć --> Jeśli jest potencjometr 1kOhm to jest on od ilu Ohm do 1000?

Patrz pkt. 4.

 

P.S.

Symbolem napięcia jest U, V to jednostka ;)

 

EDIT:

Do wyjadaczy :).

Co myślicie o takim rozwiązaniu? Skończyły mi się potencjometry i nie mam jak sprawdzić.

Edytowane 28 Sierpnia 2006 przez krzyysiu

[Linoge]

Bedzie dzialac tylko dobor elementow jest dosc trudny trzeba znalezc odpowiedni tranzystor na te 200-300mA

[PelzaK]

jeszcze mały komentarz do zasady działania potencjometru z rys 4 by krzyysiu.

 

Potencjometr - jak sama nazwa wskazuje służy do regulowania potencjału, czyli konstrukcja potencjometru ma związek z napięciem, a o napięciu można mówić tylko wtedy gdy mamy 2 punkty o różnych potencjałach.

 

Rezystor nastawny może mieć 2 końcówki i suwakiem reguluje się wtedy

rezystancję (czyli de facto prąd płynący przez ten rezystor).

Tutaj jest symbol (hamerykański) rezystora nastawnego

 

Oczywiście w roli rezystora nastawnego może służyć (i tak jest najczęściej) potencjometr, który ma 3 nóżki.

Tutaj jak widać, schemat ten sam, jednak w roli rezystora nastawnego użyty został potencjometr, poprzez zwarcie jednej nóżki skrajej ze środkową - powstają wtedy de facto 2 wyprowadzenia. Zabieg połaczenia nóżek nie jest konieczny, rezystancja będzie także regulowana gdy wykorzystamy skrajną nóżkę i suwak a drugą skrajną nózkę zostawisz w powietrzu, jednak ma to tą wadę, że w momencie gdy ścieżka oporowa potencjometru będzie uszkodzona (chwilowe przerwy) to taka przerwa powoduje przerwę w obwodzie. Natomiast dzięki połączeniu suwaka ze skrajną nóżką podczas krótkiej przerwy na ścieżce oporowej rezystancja nie wzrośnie do nieskończoności a jedynie do wartości znamionowej potencjometru.. prąd popłynie sobie wtedy pomiędzy skrajnymi nóżkami.

Tu suwak reguluje prąd płynący przez siebie, lecz dzięki połączeniu rezystora R1 tak naprawdę zmieniając wartość rezystancji potencjometru regulujemy napięcie na nóżce ADJ, bo P1 R1 stanowi dzielnik napięcia z tą różnicą, że reguluje się tylko dolną rezystancję. W ukłądach z rysunku 4 powyżej także mamy dzielnik napięcia zrealizowany za pomocą potencjometru, jednak tam regulacja suwakiem zmienia rezystancję i po stronie górnej i po dolnej - mam nadzieję że wiadomo o co biega :).

Ktoś zapyta, więc dlaczego w shcemacie z LM nie ma 1 potencjometru w standardowym połączeniu (Dolna nózka potka do masy, środkowa do ADJ a górna do OUT).. a no dlatego, że rysunek 4 wskazuje iż przy skręcie potencjometru do końca w lewo górna rezystancja wynosi 0 omów, do czego w układzie z LM najwyraźniej nie można doprowadzić - wtedy nastąpiło by zwarcie pomiędzy OUT i ADJ.

 

 

Na tym obrazku przykładowo potencjometr działa w swoim standardowym układzie pracy:

Jak widać, jego symbol jest identyczny ze zwykłym rezystorem + ma dodatkowy suwak, którym zbierane jest napięcie zależne od przesunięcia tego suwaka.

Potencjometr pomiędzy skrajnymi nóżkami jest zwykłym rezystorem jak pokazuje rys 4 powyżej (ma stała wartość np 10kom), natomiast rezystancja pomiędzy którąś ze skrajnych nóżek i suwakiem jest regulowana właśnie suwakiem. Tu suwak reguluje napięcie na bramce tranzystora.

Edytowane 29 Sierpnia 2006 przez PelzaK