Przerobienie Zwykłego Wentylatora Na Sterowany Przez Pwm

[Kuba_T1000]

Witam,

Do tej pory miałem płytę główną Asusa która pozwalała na sterowanie prędkością obrotową wentylatora na CPU przez np. SpeedFan'a(czyli programowo spod Windowsa). Teraz mam inną płytę główną, która też pozwala na regulację ale tylko jeśli mamy wentylator ze złączem 4-pin wyposażony w kontrole obrotów przez PWM :( Tylko problem w tym, że nie ma wentylatorów pod soc.939 z obsługą PWM. Są takie tylko do procków Intela. I co z tego, że płyta ma złącze na wentylator z PWM jak takich nie ma, ech...

 

Więc proszę kogoś o poradę jak przerobić wentylator aby można było kontrolować jego prędkość przez PWM.

Zaznaczam, że płyta(Asrock 939dual-vsta) obsługuje PWM i ona będzie wentylkiem sterować, chodzi mi tylko o "dostosowanie" wentylatora do obsługi PWM.

 

Wie ktoś jak coś takiego zrobić ?

 

 

Pozdrawiam

Kuba

[jonas]

Nie znam się wprawdzie na płytach, socketach i tak dalej, ale najprostszym rozwiązaniem wydawa mnie się przełożenie wentylatora z intelowej chłodziarki (sterowanego PWM, rzecz jasna) na radiator pod AMD. O ile dobrze kojarzę, są to wszystko raczej standardowe wymiarami dmuchacze, 80x80.

Trafiłem?

[msn]

Witam,

Do tej pory miałem płytę główną Asusa która pozwalała na sterowanie prędkością obrotową wentylatora na CPU przez np. SpeedFan'a(czyli programowo spod Windowsa). Teraz mam inną płytę główną, która też pozwala na regulację ale tylko jeśli mamy wentylator ze złączem 4-pin wyposażony w kontrole obrotów przez PWM :( Tylko problem w tym, że nie ma wentylatorów pod soc.939 z obsługą PWM. Są takie tylko do procków Intela. I co z tego, że płyta ma złącze na wentylator z PWM jak takich nie ma, ech...

 

Więc proszę kogoś o poradę jak przerobić wentylator aby można było kontrolować jego prędkość przez PWM.

Zaznaczam, że płyta(Asrock 939dual-vsta) obsługuje PWM i ona będzie wentylkiem sterować, chodzi mi tylko o "dostosowanie" wentylatora do obsługi PWM.

 

Wie ktoś jak coś takiego zrobić ?

Pozdrawiam

Kuba

 

a nie da się sterować prędkością wiatraka na 3 pin po prostu z poziomu biosu? a jak nie to speedfan.

[YogiCK]

Chyba wiem o którą płytę chodzi... ASRock 939Dual-VSTA.

Przerobić się chyba nie da. Najlepiej za 10zł kupić kontroler obrotów wentylatora od Pentagrama lub zrobić coś samemu za grosze.

[Kuba_T1000]

Też myślałem żeby przełożyć wentyl od boxowego coolera Intela, ale on jest głośny i mało wydajny :angry: Niestety...

Ten Asrock nie pozwala na regulację prędkości obrotowej wentyla na 3-pinowym złączu, czy przez SpeedFan czy BIOS. 4-pin musi być.

Chodzi mi o to, że chcem kupić Thermaltake Sonic Tower i do niej jakiś wentyl 12cm, ale dopiero by się on włączał jak procek osiągnie np 50st.C. Za czuwanie nad temperaturą by odpowiadał SpeedFan. Na wcześniejszej płycie tak miałem i teraz strasznie mi tego brakuje.

 

Jeszcze pytanie z innej beczki: Czy ARCTIC COOLING Freezer 7 Pro na sockecie LGA 775 da się przerobić na soc.939 mając zapinke od boxowego coolera AMD. Bo Freezer 7 od Freezera 64 różni się chyba tylko mocowaniem, z tego co pamiętam, racja ?

[TOMAHAWK_]

w sumie czemu nie ?

+ byłby podłączony do kolektora tranzystora npn, emiter by szedł standardowym plusem wentylatora a pod baze przez rezystor był by podłączony 4'ty pin

 

hmmm....

[Linoge]

ja bym zrobil to na mosie ;) + kilka rezystorow ;) bo glownie tego uzywa sie do pwm'a ;) a nie bipolarnych :)

[Kuba_T1000]

TOMAHAWK_,Linoge:

Czyli da się zrobić taki układzik :) Jak by jeszcze któryś z Was jakiś schemacik podrzucił to byłbym bardzo happy :D To jak - postaracie się ?

Z góry wieelkie dzięki.

 

Pozdrawiam

[Linoge]

schemat prawie gotowy tylko nie wiem jakim poziomem jest sterowany ten pwm to znaczy jakie napiecie tam wystepuje ;) no ale to kwestia dobrania opornikow ;] tylko mi jeszcze upload padl wiec nie mam jak sie podzielic schematem ;]

 

zalozenie pwm sterowany jest stanem wysokim o amplitudzie powyzej ~4V

aby to zalozenie zmniejszyc gorny opornik mozna zastapic pot'em ale amplituda musi byc dodatnia ;]

Pomimo tego ze dioda jest zaimplementowana w strukturze buz'a czesto daje sie jeszcze jedna w miare szybka (seria shotkyego )

Edytowane 25 Listopada 2006 przez Linoge

[Kuba_T1000]

Linoge - Jeszcze raz dzięki za pomoc :)

W poniedziałek ide do sklepu po części, więc do wtorku wszystko ładnie złoże i powiem jak działa.

 

"zalozenie pwm sterowany jest stanem wysokim o amplitudzie powyzej ~4V

aby to zalozenie gorny opornik mozna zastapic potem "

Czyli jak złoże wszystko to do złącz Masa i PWM moge podłączyć miernik i sprawdzić czy napięcie jest większe niz 4V ?? Czy sobie darować to sprawdzanie ?

 

"schemat prawie gotowy tylko nie wiem jakim poziomem jest sterowany ten pwm to znaczy jakie napiecie tam wystepuje"

Więc może powinienem cos zmierzyć ? Które złącza ?

 

I najważniejsze: mógłbyś rzucić okiem na swój schemat - dorysowałem jeszcze złącza wentyla i płyty głównej, czy dobrze poprowadziłem reszte połączeń? Muszę się upewnić :wink:

[Linoge]

miernikiem mozna zmierzyc ale jak pwm bedzie 100% albo bedzie mialo albo powiedzy 50% ze zrozumialych wzgledow ;) glownie chodzi o to by napiecie na bramce tego tranzystora bylo wieksze od 1v ale mniejsze od 10v

[TOMAHAWK_]

ten buz11, można by zastąpić czymś tańszym, bo do tego zastosowania nie ma potrzeby używać takich mocnych

 

Linoge: co do tego ze mosfety to wiem, mniejsze straty, choć ta dioda raczej nie jest tu potrzebna

Edytowane 25 Listopada 2006 przez TOMAHAWK_

[Linoge]

no ale tak na wszelki wypadek ;) co do buz wlasnie sie zdziwilem bo jeszcze 3 miesiace temu dalem za niego jakies 5zl a teraz kosztuje 1.6zl wiec nie wiem czy jest sens szukac czegos mniejszego ;) jesli chodzi jeszcze o jakies zmiany to chyba mozna by zwiekszyc te oporniki albo przynajmniej dodac jeszcze jeden pomiedzy bramke i dzielnik napieciowy ;)

Edytowane 25 Listopada 2006 przez Linoge

[PelzaK]

pamiętajcie że tranzystor przy sterowaniu impulsowym ma mniejsze straty mocy niż przy ciągłym... więc wystarczy malutki tranzystorek... :)

[Linoge]

ale istnieje jeszcze cos takiego jak maxymalny powtarzalny prad szczytowy ;) i on tez czesto jest powiazany z moca ;)

 

http://www.seguro.pl/sklep/?zobacz=4631&producent= buz nie jest taki drogi no chyba ze kolega chce sobie cos takiego zrobic na wtyczce od wiatraczka ale to trzeba bedzie uzyc elementow smd :P

[Kuba_T1000]

Za smd się nie biore bo ciężko mi się takie pierdółki lutuje :wink:

 

Rozumiem, że skoro nic nie mówicie o moim schemacie połączeń to dobrze te połączenia poprowadziłem ?

 

"chyba mozna by zwiekszyc te oporniki albo przynajmniej dodac jeszcze jeden pomiedzy bramke i dzielnik napieciowy"

Czyli gdzie ? :oops:

 

"glownie chodzi o to by napiecie na bramce tego tranzystora bylo wieksze od 1v ale mniejsze od 10v"

Czyli jedna końcówka miernika do masy a druga do nóżki tranzystora - bramki?

I jak wyjdzie więcej niż te 10V to wstawić większe oporniki R1, R2 ? Może być 20k?

[Linoge]

Jak wyjdzie wyzej niz 10V to mozesz uszkodzic tranzystor ( dla nich nie ma ch-tyk) . Schemat wyglada na poprawny ;) ). Oporniki zwieksz tak do 50k moze 100k jak cos dla pewnosci ten dolny mozna zastapic pot'em :). Te 2 rezystory tworza dzielnik napieciowy aby napiecie na bramce tranzystora (g) bylo w zakresie pomiedzy 1-10V wyjscie dzielnika jest pomiedzy rezystorami wiec z niego mozna dac jeszcze jeden rezystor 100k-1M idacy na bramke :) Ta diode mozesz sobie pominac moj blad nie ten schemat :)

Edytowane 26 Listopada 2006 przez Linoge

[Kuba_T1000]

Niestety, ale nie mam dobrych wieści :(

Złożyłem sobie układzik jak na zdjęciu ale bez diody, oporniki 2x 20K. Podłączam, i wentyl ani drgnie.

Przemienilem na 2x 10k, dalej wentyl stoi w miejscu.

Póżniej bawiłem się w "spięcia", czyli układzik podłączyłem pod 12V i po kolei łączyłem różne nóżki tranzystora z innymi wyjściami, i tu nagdle wentyl zaczoł się kręcic :D Okazało się, że zwarłem nóżki tranzystora w miejscu gdzie na schemacie jest dioda( ja diody nie montowałem więc i to połączenie odrzuciłem. Prz zmostkowaniu innych nóżek i przy przemienieniu oporników na chyba 1x 10k i 1x 20k wentyl kręcił się z ok. 1/2 prędkości max.

Więc wygląda na to, że to wina niewłaściwych oporników ... ale nie wiem

 

Korci mnie, żeby wywalić wszystkie oporniki i zostawić sam tranzystor :twisted:

 

Jutro chyba złoże wszystko od nowa ale w miejscu na rezystory wmontuje jakieś "szybkozłącza" coby za każdym razem ich nie lutować.

 

I jeszcze jedno: koleś w sklepie jak się go spytałem czy ma BUZ11 odparł "oo, buz11 jasne, mam". Póżniej po przyjściu do domu patrze na na tranzystoru napis "BUZ10" !!! Pomylił się, czy nie ? Może to wina innego tranzystora ?

[Linoge]

No ten buz10 ma troche inna charakterystyke ;) zmien te oporniki na potencjometry i ostroznie krec ;] tylko poty monatazowe :) a jesli zwarles D i S tranzysotra to powinine sie nonstop krecic bez wzgledu na oporniki bo 12v bylo na stalego do niego podpiete :) no moze tak r2 zostaw a zmniejszaj r1 ;]

sprawdz doklanie wyprowadzenia tranzystora w z noty katalogowej bo srodkowy to wcale nie jest bramka ;)

Edytowane 27 Listopada 2006 przez Linoge

[Kuba_T1000]

A gdybym R1 wywalił to by BUZ był "sterowany" napięciem takim jakie mu da płyta główna z PWM. R2 bym zostawił, żeby napięcie nie poszło do masy i nie było spięcia - dobrze kombinuję ?

Gdybym sprawdził jakie napięcie daje płyta ze złącz MASA i PWM to by coś Ci dało ?

Jeszcze raz dzięki za cierpliwość i pomoc :)

 

Update:

koleś mi rozpisał chyba BUZ11 jak go o to poprosiłem, ale on pewnie nie wie że mi dał BUZ10 ...

zaraz poszukam wyprowadzeń w necie i sprawdze.

 

Update2:

wyprowadzenia mam dobrze poprowadzone bramka, nie jest na środku. W nocie jest jeszcze ta dioda, wstawic ją ? IN4007 może byc ?

Edytowane 27 Listopada 2006 przez Kuba_T1000

[Linoge]

nie trzeba ona jest zaimplementowa w srodku ;)r2 jest po to by odprowadzic ladunek z bramki tranzystora i wlasnie ma zwierac bramke do masy ;) r1 tez by sie jakies przydalo, ciezko powiedziecie jakie ono ma byc skoro nie znamy ch-ru zrodla pwm ;] moze sprawdz jakie jest napiecie na pwm jesli wiatraczek ma sie krecic ze speedem 100%

Edytowane 27 Listopada 2006 przez Linoge

[Kuba_T1000]

Gdy gotowałem proca i temp. była ponad 53st.C to napięcie wynosiło 3,3V, czasami pojawiało się 2,98V lub 2,3V to w zależności od ustawień lub temperatury.

[Linoge]

No to moze olej ten gorny opornik ;)

[Kuba_T1000]

Przed chwilą podłączyłem bez tego górnego opornika i dalej wentyl ani drgnie gdy proc się gotuje.

Pobawiłem się znowu w "zwarcia" i gdy już nie mam tego opornika to gdy zmostkuje Vcc i bramke tranzystora to wentyl kręci siętroche wolniej niż 100% obrotów ale wystarczająco szybko.

Idąc za ciosem, wywaliłbym oporni R2 ale wtedy gdy płyta da sygnał PWM +3,3V to owe 3,3V dostanie się do MASY i będzie spięcie w kompie. Bo póki jest R2 to on oddziela napięcie od masy. Dobrze mówie ?

A może to wina innego tranzystora, 3V to dla niego za mało żeby się "otworzyc"

 

Update:

"glownie chodzi o to by napiecie na bramce tego tranzystora bylo wieksze od 1v ale mniejsze od 10v"

Ten BUZ10 ma napięcie żródłówe bramki 20V maxymalnie. więc 12V to dla niego betka... Czyli opornik nie jest potrzebny? Bez R1 nie działa, a co z R2? Będzie to spięcie ?

 

Update2:

Coś mi zaświtało w glowie, ze chyba żle podłączone są kabelki +12 od płyty i wentyla. Teraz mam tak jak na moim schemacie, czyli Vcc idzie do +12V z płyty głównej(żródło) a złącze "zółty kabel" służy do podłączenia "plusa" wentylatora(wyjście). Vcc idzie na kolektro 'D', a z emitera 'S' wychodzi kablek na wentylator. Czy nie powinno być ODWROTNIE ?? Bo nie jestem pewnien czy w Twoim schemacie Vcc to napięcie główne(żródłowe) dla wentylatora czy układu...

 

Update3:

Chyba faktycznie odwrotnie podłączyłem. Właśnie przemieniłem kolektor i emiter i po podłączeniu wentyl się kręci na napięciu ok. 10,9V. Ale nie idzie zmienić jego prędkości. R1 nie wlutowany, R2=10k.

Normalnie już ręce opadają :angry:

Edytowane 28 Listopada 2006 przez Kuba_T1000

[Linoge]

Chyba wiem gdzie jest blad zglos sie na gygy ;]

zrob moze tak

- 1 nozka mosa to bramka wiec podaj na nia pwm i daj od niej jakis opornik 10k do masy

- 2 nozka mosa to dren podlacz tam czarny kabelek od wiatraczka

- 3 nozka mosa to zrodlo podlacz do masy

- czerwony kabelek od wentyla podaj na +12V

;]

Edytowane 28 Listopada 2006 przez Linoge

[Gość <account_deleted>]

Tak sobie czytam ten temat i czekam kiedy gość spali procka :lol:

 

Pomijając, że schemat jest nieprawidłowy, to zanim się coś takiego narysuje trzeba zajrzeć do np. specyfikacji wiatraków, które z 4pin korzystają.

 

1. Mosfet powinien być z kanałem P, bo inaczej nie można osiągnąć pełnego napięcia (bo przeszkadzać będzie Gate treshold - min. napięcie otwarcia kanału)

2. pin PWM jest wyjściem typu npn open-colector więc nie ma szans zadziałać z tym "urządzonkiem"

3. Częstotliwość nominalna PWM (w gnieździe 4pin) wynosi 20kHz - takie wartości rezystorów są za duże, mosfet nie zdąży się zamknąć/otworzyć (poza tym BUZ11 to przerost formy nad treścią, w dodatku ze względu na duże pojemności wymaga conajmniej 0.5A w bramce, żeby mógł się przełączyć w rozsądnym czasie - 150-250ns)

4. zastosowanie mniejszych rezystorów (<1K) nie jest wskazane - można uszkodzić płytę, więc najlepiej zastosować darlingtona 2x PNP

[Kuba_T1000]

Tak sobie czytam ten temat i czekam kiedy gość spali procka :lol:

mam nadzieję, że się nie doczekasz :P

 

Dziekuję za uwagi co robię źle, ale prosze o uwagi jak to zrobić żeby wszystko działało jak trzeba i żebym procka nie uwalił bo było by szkoda...

 

Przed chwila za rada Linoge'a zrobiłem taki układzik:

I wszystko działało jak powinno ale tylko przy podlączeniu do oddzielnego zasilania - zasilacza. I jeśli na PWM dało sie +5V wentyl startował ze 100% obrotów.

Przy podłączeniu do płyty głównej wentyl ani drgnie.

Napięcie na PWM jest od 1,7 do 3,3V.

[Linoge]

mialem nadzieje ze wlasnie to napiecie pwm jest na poziomie okolo 5v :| eh moj blad co do reszty u mnie cos podobnego dziala tylko ze napiecie przelaczania jest na poziomie okolo 10v a obciazenie to wlasnie kolo o.5a, diabel tkwi w szczegolach :/

jak mozesz poka pdf do pwm by intel :) przyda sie na przyszlosc ;]

Edytowane 28 Listopada 2006 przez Linoge

[Kuba_T1000]

właśnie - jak ktoś ma pdf z PWM Intela to niech się pochwali :D Jeszcze Arctic Cooling w Freezerze 7 Pro ma PWM.

[Gość <account_deleted>]

@Kuba_T1000:

Masz tu układzik, który będzie (a raczej powinien działać):

 

Rozwiązanie to ma słabe czasy przełączania, ale jest... najprostsze z możliwych ;)

Mosfet może/powinien być mniejszy, ale ten (IRF9640) jest powszechnie dostępny.

Gdyby ten układzik nie ruszył, trzeba dorzucić rezystor 6K8 pomiędzy PWM_IN i +12V. (to dlatego, że nie ma go na mobo). pozdro

 

EDIT: (dodatkowe info ;))

W wiatraku jest rezystor między PWM a 5V (5V jest wytwarzane w wiatraku). Niektóre mobo mają również rezystor "na pokładzie", ale tutaj jak na razie panuje wolna amerykanka... ;)

Edytowane 28 Listopada 2006 przez tomazzi