Sztuczne Słońce We Francji

[Gość Amd_Powered]

Unia Europejska ogłosiła, że jeszcze w tym roku we Francji rozpocznie się budowa reaktora syntezy termojądrowej ITER - urządzenia, które zaspokoić ma energetyczne potrzeby ludzkości.

 

Reaktor ma kosztować 10 miliardów euro, wytwarzać będzie 500 megawatów mocy.

 

 

reaktor syntezy termojądrowej ITER

 

 

Prace nad nim zakończyć się mają za jedenaście lat. Reaktor ITER będzie wytwarzał energię w ten sam sposób, w jaki powstaje ona na Słońcu: w procesie syntezy termojądrowej.

 

Proces ten polega na tym, że lekkie jądra atomowe łączą się, w efekcie czego powstają jądra cięższe oraz energia.

 

Uruchomienie takiego procesu nie jest rzeczą łatwą, bo aby jądra lekkich atomów połączyły się, muszą się zetknąć. A że są one naładowane dodatnio - odpychają się z potężną siłą.

 

Synteza wymaga więc pokonania sił odpychania elektrostatycznego. Dlatego syntezę przeprowadzać należy w bardzo wysokich temperaturach. Wtedy jądra mieć będą wielką energię kinetyczną, która pokona odpychanie elektrostatyczne.

 

Gorące obok zimnego

 

Tak właśnie dzieje się na Słońcu i innych gwiazdach, tak też ma się dziać w brzuchu reaktora ITER.

 

Panować tam będzie temperatura około 100 milionów stopni Celsjusza. Pod wpływem takiego gorąca atomy stracą powłoki elektronowe i utworzą plazmę.

 

Jądra atomowe, z których składać się będzie plazma, będą się zderzały, i wytworzy się energia, zamieniona następnie w energię elektryczną.

 

Gorąca plazma buzować będzie w naczyniu w kształcie pierścienia - nie będzie jednak mogła dotknąć jego ścianek. Dlatego utrzymywana będzie w ryzach przez bardzo silne elektromagnesy.

 

W reaktorze ITER ma być 25 elektromagnesów, każdy z nich ważyć będzie kilkaset ton. Wytworzą one pułapkę magnetyczną, w którą pochwycona zostanie plazma.

 

Magnesy będą najdroższymi częściami reaktora ITER. Inżynierowie nie użyją zwykłych elektromagnesów, marnowałyby one zbyt dużo energii w postaci ciepła.

 

Użyją magnesów nadprzewodzących. Pracują one w temperaturze -269 stopni Celsjusza. W takiej temperaturze specjalny ceramiczno-stalowy materiał, z którego wykonany jest magnes, nie wykazuje żadnego oporu, dzięki czemu zużywa niewiele energii. Magnesy chłodzone będą ciekłym helem.

 

Plazma w reaktorze ITER składać się będzie z jąder izotopów wodoru: deuteru i trytu.

 

W efekcie łączenia się jąder deuteru i trytu powstanie jądro helu. Uwolniony też zostanie neutron i energia. Deuter i tryt potrzebne do przeprowadzenia syntezy termojądrowej można uzyskać łatwo.

 

Deuter ze zwykłej wody morskiej, a tryt z litu, czyli lekkiego metalu występującego powszechnie w skorupie ziemskiej.

 

Jeżeli cała energia konsumowana przez ludzkość byłaby wytwarzana w procesie syntezy termojądrowej, ziemskie zasoby litu wystarczyłyby na 1000 lat.

 

Wody do produkcji deuteru starczyłoby na wiele milionów lat. Jedna osoba żyjąca w kraju uprzemysłowionym zużyłaby przez całe swoje życie 30 gramów litu i 10 gramów deuteru.

 

W przeciwieństwie do tradycyjnych elektrowni jądrowych, reaktory syntezy termojądrowej mają w bardzo niewielkim stopniu zagrażać środowisku.

 

W wyniku reakcji syntezy powstanie energia, hel oraz neutrony. Hel, gaz szlachetny, jest zupełnie nieszkodliwy. Pewne niebezpieczeństwo mogą nieść neutrony.

 

Cząstki te będą mieć wysoką energię, więc kiedy zderzą się ze ścianami naczynia reaktora, ściany te mogą stać się radioaktywne.

 

Inżynierowie konstruujący reaktor obiecują jednak, że zbudują ściany naczynia z materiału, który nie ulegnie łatwo aktywacji, i że żaden radioaktywny złom o długim czasie rozpadu nie pozostanie po reaktorze ITER.

 

Zwycięska radziecka idea

 

Historia kontrolowanej syntezy termojądrowej sięga połowy ubiegłego wieku. Wtedy to naukowcy radzieccy - Andriej Sacharow i Igor Tamm - zbudowali tzw. tokamak, czyli urządzenie, w którym potężne pole magnetyczne wytwarza i kontroluje uformowaną w kształt pierścienia plazmę.

 

Od tego czasu na świecie wybudowano wiele tokamaków, w najbardziej udanych z nich udało się wywołać reakcję syntezy termojądrowej, ale tylko na krótki czas -kilka sekund. Reaktor ITER, który jest rozwinięciem idei tokamaka, ma kontrolować plazmę nieprzerwanie.

 

Reaktor ITER będzie wynikiem kooperacji pomiędzy Unią Europejską, Japonią, USA, Chinami, Rosją i Koreą Południową. Dotychczas wśród możliwych miejsc budowy reaktora wymieniano Japonię i Francję. Teraz wiadomo, że reaktor powstanie we Francji, w Cadarache. UE, jako gospodarz projektu, poniesie połowę kosztów.

 

Autor: Łukasz Kaniewski

Źródło: Rzeczpospolita.pl

 

co o tym myslicie :blink: ?

[4rch0n]

Co najmniej powiedziałbym ciekawe. :blink:

Ciekawi mnie czy im się uda…

[rumun_666]

Ooo... Będą robili elektrownie na deuter... jak w ogamie ;) Ale dosc interesująca sprawa. Jesli sie uda to konwencjonalnym elektrowniom mowimy papa ;)

[mkl]

Sprawa całkiem ciekawa, ale nie wiem czy się uda...

[Buzzy]

Czarnobyl tez z początku był udanym projektem...

[Orgiusz]

no nie wiem czy konwencjonalnym tak szybko powie sie papa :wink:

poza tym ma ktos jakies dane jaka wydajnosc maja dzisiejsze sredniej wielkosci elektrownie (weglowe?)? i mam nadzieje ze jak juz sie wybuduja i odpala beda zabezpieczenia wszelkiego rodziaju. nawet na ektremistow z green peace :twisted:

 

@Buzzy

nie chce mi sie poszukiwac :arrow: jaka wydajnosc miala miec elektrowania w Czarnobylu?(Czernobylu? jaka jest prawidlowa nazwa? :wink: ) co by bylo gdyby nie bylo tej awarii i robili coraz wieksze elektorwnie az wkoncu taka wieksiejsza by zrobila :zonk: ?

[alberto56]

A ja osobiście z nie cierpliwością będę czekał aż to pierd.lnie, bo jak to pierd.lnie to bedzie niezła rozpierducha :)

[goldenSo]

Fajna jazda będzie jak taka plazma sobie najzwyczajniej w świecie wyleeeeeeeci w siną dal ...

[kszonek]

Bardzo ciekawa sprawa, nie powiem...... Fajnie bedzie jak i msie uda wszystko ładnie, pozbedziemy sie konwencjonalnych elektrowni, cały swiat bedzie zasilany jadną, a ona..... sie zepsuje :D i cały świat będzie bez prunda :D

[LOBO]

500 megawat to nie jest jakaś straszna moc... Pozatym będą problemy z paliwem (kij z deuterem ale tryt jest trochę drogi....) Z tą temperaturą to pisamki z RZ też 'trochę' przesadzili - no ale coż- piszą do 'ludu' .....Ale życzę szczęścia - elektrownie fuzyjne powinny być znacznie czystsze niż normalne atomowe.

[alberto56]

I bedziemy mieli Mad Maxa w realu - suuuper , pomyślcie o tych Modach samochodów , karabiny na dachach itp. strzelanie to kobiet i dzieci, jak dla mnie raj. :)

[silver_pl]

pierwsze co mi się skojarzyło to ogame :)))) - deuter :)

 

Takie cos jest za drogie zeby mogło wyprzeć zwykle elektrownie.......

[BartosH]

Za 11 lat to wogole ciekawe rzeczy beda sie dziac na tym naszym, pieknym swiecie :P

[mihalo]

w mojej książce od fizyki było zdanie "...dopiero zjawisko syntezy jąder jest praktycznym wykorzystaniem enegrii jądrowej, to odkrycie będzie przełomowe dla ludzkiej cywilizacji (...) miejmy nadzieje ze ty tego doczekasz."

 

hehe, myślałem, że skoro niemożliwe to niemożliwe, a jednak. Zastanawia mnie tylko ta strasznie wysoka temperatura, co będzie w stanie wytrzymać 100mln stopni!?

[m4r]

A tutaj macie trochę więcej danych :)

http://www.iter.org/index.htm

 

@ mihalo (temperatura): próżnia między plazmą a reaktorem kiepsko przewodzi ciepło, więc plazma nie będzie miała jak nagrzać obudowy. Podobnie działa termos. Poza tym- tam są chyba lepsi spece od chłodzenia niż na Tweaku ;) Udało się gościom zrobić Tokamak, to i to się może uda. Tylko że tamten nie działał w sposób ciągły... a tutaj mnie ciekawi jak będą dostarczać świeże izotopy do wnętrza- czy będą wygaszać reaktor, czy jakoś "na gorąco"... Ciekawe...

 

P.S.... oGame rlz ;)

__________________

edit

Coś skąd się będzie brało tryt:

(...) for a fusion power reactor almost all tritium will be generated on site (some external supply will be needed at the beginning and something will be left over at the end of plant life)

czyli kosztów zakupu trytu nie będzie :) Edytowane 22 Czerwca 2005 przez MareCeK

[NAZIR]

I bedziemy mieli Mad Maxa w realu - suuuper , pomyślcie o tych Modach samochodów , karabiny na dachach itp. strzelanie to kobiet i dzieci, jak dla mnie raj. :)

1508684[/snapback]

Bredzisz nie na temat, ale ustosunkuję się do twojej wypowiedzi.

 

Czyli powiadasz, że nie miał byś nic przeciw temu by zamordowano ciebie i twoją matkę, bądź też twoją żonę i twoje dzieci? :mur:

[s0n1c]

Jakos mi sie nie widzi, zeby to zaspokoilo "energetyczne potrzeby ludzkości". I tak wiadomo ze konwencjonalne zostana.

Ale projekt ciekawy.

[LPC]

a jak im sie nie uda i nacisna czerwony guziczek i bedzie bum ! ?

[sir Afeen]

Bredzisz nie na temat, ale ustosunkuję się do twojej wypowiedzi.

 

Czyli powiadasz, że nie miał byś nic przeciw temu by zamordowano ciebie i twoją matkę, bądź też twoją żonę i twoje dzieci?  :mur:

1508871[/snapback]

Za dużo hamerykanskych filmów sie chłopak na oglądał :lol:

Temat fuzji jes o tyle ciekawy, że jest rewolucją w dziedzinie eniergii atomowej i szansą na kolejny etap rozwoju naszej cywilizacji, a farmazony o madmaxie i oczekiwanie "aż to wszysko pierdyknie i bedzie zabawa" są żałośne i conajmniej nie na miejscu.

[Domik]

Elektrownie węglowe mają sprawność ok 50%. Do tego dochodzi sprawność turbin. Wiele energii jest zmarnotrawione :|. Pozatym tomakaki pamiętam że działały kilka sekund a przygotowania do uruchomienia trwały kilka miechów:|. No i bilans energetyczny był ujemny. Widać udało im się opanować technologie :]. Jeśli tak ropa powie papa i węgiel też (spalanie węgla też jest radioaktywne!). I rzeczywiście problemy energetyczne Ziemi się skończą. Nie podjerzewałem że to tak szybko się roziwnie. A co do Czarnobyla tam rekacja wyrwała się zpod kontroli, i rozpad nastąpił łańcuchowo. Pozatym synteza a rozpad atomowy to różna bajka. Jedna ciekawa rzecz są bomby termojądrowe (synteza) i aby dokonać jej używana jest bobma atomowa (rozpad). Pozdr

[draak]

500 megawat to nie jest jakaś straszna moc... Pozatym będą problemy z paliwem (kij z deuterem ale tryt jest trochę drogi....) Z tą temperaturą to pisamki z RZ też 'trochę' przesadzili - no ale coż- piszą do 'ludu' .....Ale życzę szczęścia - elektrownie fuzyjne powinny być znacznie czystsze niż normalne atomowe.

1508680[/snapback]

A jako, że ty jesteś "ponad" tym ludem (z kontekstu twoich wypocin można to wywnioskować) to podaj mi proszę wiarygodną temperaturę, w jakiej ma zajść opisywane zjawisko. Z uzasadnieniem i "podpórką" w postaci stosownych książek/ linków.

 

No bo przecież jesteś o tyle bardziej oświecony od jakiegoś tam pismaka z Rzepy... :lol:

[Gość]

nie sadze zeby bylo wielkie bum jak cos sie zepsuje.

cala reakcia zachodzi gdy utrzymujemy bardzo wysokie cisnianie i temperature. cisnienie jest utrzymywanie przez pole magnetyczne ktore "sciska" czastki deuteru i trytu tworzac hel i inne ciezkie pierwiastki. gdy cos sie zepsuje pole magnetyczne zgasnie i reakcia sie zatrzyma tyle. najwyzej rozerwie reaktor. napewno nie rypnie jak bomba H. w bombie ta reakcia zachodzi duzo szybciej, cisnienia temperatury sa znacznie wieksze(deuter jest sciskany za pomoca bomby atomowej)

[ar2r]

A jako, że ty jesteś "ponad" tym ludem (z kontekstu twoich wypocin można to wywnioskować) to podaj mi proszę wiarygodną temperaturę, w jakiej ma zajść opisywane zjawisko. Z uzasadnieniem i "podpórką" w postaci stosownych książek/ linków.

 

No bo przecież jesteś o tyle bardziej oświecony od jakiegoś tam pismaka z Rzepy...  :lol:

1508974[/snapback]

http://www.iter.org/index.htm

 

ta stronka jest potwierdzeniem teorii 1 mln o C :}

 

"...It is based around a hydrogen plasma torus operating at over 100 million °C, and will produce 500 MW of fusion power..."

[LOBO]

A jako, że ty jesteś "ponad" tym ludem (z kontekstu twoich wypocin można to wywnioskować) to podaj mi proszę wiarygodną temperaturę, w jakiej ma zajść opisywane zjawisko. Z uzasadnieniem i "podpórką" w postaci stosownych książek/ linków.

 

No bo przecież jesteś o tyle bardziej oświecony od jakiegoś tam pismaka z Rzepy... icon_lol.gif

Pewnie, że jestem :D

100 mln stopni jest pewnego rodzaju 'chwytem marketingowym' - obrazuje to ilość enregii kinetycznej potrzebnej tym cząsteczkom do 'wydajnych' kolizji - wyrażanie jej w temperaturze to tak jak doniesienia skandynawskich naukowców o uzyskaniu temperatur poniżej 0 K - tam chodziło o ułożnenie stanów spinowych (też energię cząsteczek) - ale o ile ładniej to brzmi że poniżej zera absolutnego :D. Z tym że z energią podaną w MeV będzie trudniej dla masowego odbiorcy.

Literaturę znajdź sobie sam - to naprawde nie jest trudne.

[enigma_pl]

Dla trochę mniej wtajemniczonych przytoczę część tekstów z mojego referatu nt. "Energii gwiazd", czyli syntezy jądrowej, przygotowanego na fizykę... :wink:

 

 

* Źródło energii gwiazd

 

Reakcja syntezy jądrowej jest źródłem energii Słońca i gwiazd - jądra atomów lekkich łączą się tworząc jądra cięższych atomów. We wnętrzu Słońca w temperaturze 10 min °C jądra wodoru łączą się tworząc hel. Proces ten jest źródłem energii, która wypromieniowana w postaci światła umożliwia życie na Ziemi.

 

We wnętrzu słońca „paliwo wodorowe" jest ogrzewane i utrzymywane siłami grawitacji Słońca. Na Ziemi utrzymanie tego paliwa musi być zrealizowane w inny sposób, a do osiągnięcia „zapłonu" reakcji syntezy potrzebna jest temperatura powyżej 100 min °C, czyli około 10 razy wyższa niż temperatura słonecznego jądra.

 

 

 

* Plazma

 

Fizyka plazmy jest podstawą badań syntezy jądrowej.

 

Materia występuje w kilku stanach skupienia w zależności od jej temperatury (średnie temperatury):

 

Plazma > 10000 °C

Gaz > 100 °C

Ciecz = 100-0 °C

Ciało stałev < 0 °C

 

W plazmie elektrony zostają uwolnione z powłok elektronowych atomów i mogą się swobodnie poruszać.

Zaś w gazach, cieczach i ciałach stałych elektrony krążą wokół jąder atomów.

 

Występowanie i zastosowanie plazmy:

 

- błyskawice

- spawanie plazmowe

- ekrany plazmowe

- neony

 

W plaźmie każda cząstka posiada ładunek elektryczny.

 

 

 

* Synteza jądrowa

 

Na ziemi „najłatwiej" przeprowadzić reakcję syntezy pomiędzy jądrami dwóch izotopów wodoru

 

Reakcja syntezy jądrowej, którą najłatwiej przeprowadzić na ziemi, to synteza dwóch izotopów wodoru -deuteru (D) i trytu (T). Produktem tej reakcji jest cząstka α (jądro atomu helu) i neutron posiadające energię kinetyczną 17,6 MeV. Jeden gram paliwa deuterowo-trytowego może dostarczyć 100 megawatogodzin energii elektrycznej. Aby uzyskać tę samą ilość energii należałoby spalić około 11 ton węgla.

 

Deuter nie jest izotopem radioaktywnym i może być wytwarzany z wody – 1 m3 wody zawiera około 30 g deuteru. Radioaktywny tryt występuje na ziemi tylko w niewielkich ilościach, lecz może być wytwarzany z litu - lekkiego metalicznego pierwiastka występującego w ogromnych ilościach w skorupie ziemskiej i wodzie morskiej.

 

Tryt może być wytwarzany przez napromieniowanie litu neutronami uwalnianymi podczas syntezy jądrowej. Ostatecznie, więc cykl paliwowy tej reakcji przedstawia się następująco:

 

deuter + lit = energia + hel

 

Na Ziemi „najłatwiej” przeprowadzić reakcję syntezy pomiędzy jądrami dwóch izotopów wodoru – deuteru i trytu.

 

1 gram paliwa deuter-tryt = 11 ton węgla

 

Deuter uzyskuje się z wody a tryt wytwarzany jest z litu – lekkiego metalicznego pierwiastka.

 

 

 

* Reakcja syntezy jądrowej stawia bardzo wysokie wymagania dotyczące temperatury i termicznej izolacji plazmy

 

Reakcja syntezy zachodzi tylko wtedy, kiedy prędkość zderzających się jąder atomów jest wystarczająco duża do pokonania sit odpychania elektrostatycznego. Aby doprowadzić do syntezy deuteru i trytu potrzebna jest, więc temperatura powyżej 100 min °C, znacznie wyższa od temperatury potrzebnej do zjonizowania gazu i przekształcenia go w plazmę.

 

Osiągnięcie takich temperatur wymaga zastosowania bardzo intensywnego „grzania". Jednocześnie straty ciepła muszą być ograniczone do minimum poprzez termiczne izolowanie plazmy od ścian reaktora.

 

Zadanie to wymaga zarówno zrozumienia złożonych procesów fizycznych zachodzących w plazmie, jak też opracowania i zastosowania nowych wyrafinowanych technologii.

 

 

 

* Wymagania syntezy jądrowej.

 

Muszą zostać spełnione trzy warunki:

 

§ gęstość plazmy 1mg/m3

§ temperatura plazmy powyżej 100 mln °C

§ czas termicznego utrzymania plazmy –kilka sekund

 

 

 

* Magnetyczne utrzymywanie plazmy

 

W magnetycznie utrzymywanej syntezie jądrowej stosuje się silne pole magnetyczne celem termicznego izolowania plazmy od ścian reaktora. Ukształtowanie pola magnetycznego w formie torusa pozwoliło znacznie zredukować straty termiczne.

 

Używa się tu „paliwa" o niewielkiej gęstości (mniejszej niż gęstość powietrza atmosferycznego). Metoda ta umożliwia utrzymanie energii plazmy przez kilka sekund i pozwala na uzyskanie ciągłego procesu syntezy.

 

W przypadku bezwładnościowo utrzymywanej syntezy jądrowej stosuje się lasery lub działa jonowe ogromnej mocy do ogrzewania i zagęszczania małych porcji paliwa (do gęstości 10 000-krotnie przewyższającej gęstość ciała stałego). Prowadzi to do „zapłonu" i rozprzestrzeniania się reakcji w zagęszczonym paliwie

 

 

 

* Bezpieczeństwo jest podstawową cechą reaktorów syntezy jądrowej

 

Reaktor syntezy jądrowej jest rodzajem pieca, w którym „pali się" jednocześnie bardzo mała ilość „paliwa plazmowego" (około 1 g mieszanki deuteru i trytu w objętości 1000 m3). W przypadku awarii plazma „wygasa" samoczynnie w ciągu kilku sekund, tak że zjawisko podobne do stopienia się rdzenia w zwykłym reaktorze jądrowym jest absolutnie niemożliwe.

 

Zarówno paliwo do reaktora (deuter i lit) jak i „popiół " (produkt reakcji syntezy - hel) nie są radioaktywne. Konieczny do reakcji syntezy jądrowej radioaktywny tryt (okres połowicznego rozpadu 12,3 lat) będzie wytwarzany i zużywany bezpośrednio w reaktorze. Uwalniane podczas reakcji syntezy szybkie neutrony napromieniowują wewnętrzne ściany komory plazmowej, które aktywizują się i pozostają radioaktywne po zakończeniu pracy reaktora.

 

Synteza deuteru i trytu jest reakcją, w której emitowane jest promieniowanie radioaktywne (neutrony i cząstki a), a gorąca plazma jest również źródłem promieniowania rentgenowskiego. Radioaktywność ta jednak zanika równocześnie z wygaśnięciem reakcji syntezy.

 

Reaktor syntezy jądrowej jest tak zbudowany, że nawet w najgorszym wypadku nie zaistnieje potrzeba ewakuacji mieszkającej w pobliżu ludności.

 

 

 

* Aspekty bezpieczeństwa

 

§ W reaktorze znajduje się nie więcej niż 1 gram mieszanki deuteru i trytu.

 

§ Nawet największa awaria reaktora nie wymaga ewakuowania mieszkającej w pobliżu ludności.

 

 

 

* Elektrownie wykorzystujące energię syntezy jądrowej będą miały tylko niewielki wpływ na środowisko naturalne

 

Reaktory syntezy jądrowej nie wytwarzają gazów cieplarnianych takich jak CO2, SO2, NOX, które są niebezpieczne dla środowiska naturalnego i zaburzają równowagę klimatyczną ziemi.

 

Obserwując postęp technologiczny można przewidywać, że uciążliwość dla środowiska naturalnego elektrowni plazmowych (wykorzystujących energię syntezy jądrowej) będzie dalej zmniejszana poprzez minimalizowanie zużycia trytu, bądź wyeliminowanie go jako składnika paliwa oraz przez użycie do budowy reaktorów materiałów tylko w niewielkim stopniu aktywujących się. Promieniowanie neutronowe bowiem aktywuje wewnętrzne części komory plazmowej i pogarsza stopniowo ich właściwości. Powoduje to konieczność okresowej ich wymiany i tworzy odpad radioaktywny. Ten rodzaj radioaktywności jednak szybko zmniejsza się (kilka rzędów wielkości w ciągu kilku dziesiątków lat). Z tego względu 30 do 40% odpadów promieniotwórczych, powstających w ilościach porównywalnych z wytwarzanymi przez zwykłe reaktory jądrowe, może być natychmiast przetworzone i użyte. Pozostałe 60% można ponownie użyć po upływie około 100 lat. Jedynie kilka procent odpadów musi być zabezpieczone i składowane przez dłuższy czas.

 

 

 

* Niewielki wpływ na środowisko naturalne

 

Synteza jądrowa jest przyjazna dla środowiska naturalnego:

 

§ Zerowa emisja gazów cieplarnianych

§ Brak opadów radioaktywnych o długim okresie połowicznego rozpadu

§ Materiały zastosowane do budowy reaktora mogą być ponownie użyte po około 100 latach

 

 

 

* Elektrownie plazmowe są szczególnie predysponowane do zaspokajania potrzeb energetycznych wielkich miast

 

Rosnące potrzeby energetyczne wielkich miast mogą zaspokoić tylko wielkie elektrownie. Elektrownia plazmowa będzie różnić się od innych typów elektrowni jedynie rdzeniem wytwarzającym energię (komora reaktora, cewki elektromagnetyczne i urządzenia mechaniczne). Pozostałe części elektrowni wraz z turbinami i generatorami wytwarzającymi prąd będą takie same.

 

Elektrownia plazmowa będzie zużywała bardzo małe ilości paliwa.

 

Dla porównania:

§ klasyczna elektrownia o mocy 1 gigawata spala ponad 1,5 miliona ton węgla kamiennego w ciągu roku,

§ elektrownia plazmowa o tej samej mocy będzie zużywała mniej niż 100 kg deuteru i około 10 ton litu (niewielka ciężarówka jeden raz w roku).

Paliwo dla elektrowni plazmowych jest tanie i ogólnodostępne a jego zapasy są niemal niewyczerpalne - mogą starczyć na tysiąclecia. Koszt wytwarzania prądu w klasycznej elektrowni określa głównie koszt paliwa. W elektrowni plazmowej natomiast głównym składnikiem kosztów będzie sama konstrukcja reaktora, okresowa wymiana jego wewnętrznych części oraz koszty demontażu i ewentualnego składowania po zakończeniu eksploatacji.

 

 

 

* Tokamaki i stellaratory

 

Silne toroidalne pole magnetyczne tokamaka (kilka tesli) wytwarzane jest przez cewki elektromagnetyczne otaczające pierścieniową komorę reaktora.

 

Toroidalny prąd o dużym natężeniu (10 do 20 milionów amper) płynący przez plazmę indukowany jest przez transformator i wytwarza własne poloidalne pole magnetyczne. Ponieważ transformator nie jest w stanie indukować prądu stałego, przepływ prądu przez plazmę musi być podtrzymywany innymi metodami.

 

W stellaratorze nie indukuje się prądu toroidalnego. Pole magnetyczne stellaratora wytwarzane jest przez system odpowiednio ukształtowanych cewek i jest osiowo niesymetryczne. Ten rodzaj reaktora ma właściwość pracy ciągłej.

 

 

 

* Tokamaki i stellaratory

 

Tokamaki:

§ silne pole magnetyczne

§ silny prąd elektryczny w pierścieniu plazmy (10 – 20 mln A)

§ pracuje podobnie jak wielki transformator

 

 

Stellaratory:

§ złożona konfiguracja pola magnetycznego

§ właściwości pracy ciągłej

 

 

Tokamaki mają prosty układ cewek i pola magnetycznego Stellaratory mają właściwości pracy ciągłej bez dodatkowych systemów.

 

 

 

* Grzanie oporowe

 

Podobnie jak w przypadku zwykłych przewodników, prąd elektryczny płynąc przez plazmę podgrzewa ją. Jest to wynikiem zderzeń elektronów z innymi cząstkami plazmy.

 

Ten sposób ogrzewania ma jednak swoiste ograniczenia, ponieważ:

§ wraz ze wzrostem temperatury zmniejsza się częstość zderzeń, co stopniowo zmniejsza efektywność grzania,

§ nawet przy doskonałej izolacji termicznej plazma traci energię na skutek elektromagnetycznego promieniowania elektronów plazmy.

 

Grzaniem oporowym można, więc podnieść temperaturę plazmy najwyżej do 10-20 milionów stopni.

 

Aby jednak doprowadzić do syntezy jądrowej potrzebne są temperatury dziesięciokrotnie wyższe.

 

 

Grzanie oporowe

 

Prąd elektryczny płynący przez plamę podgrzewa ją.

Wzrost temperatury plazmy zmniejsza jednak jej opór elektryczny ograniczając efekt grzania oporowego.

 

W ten sposób można podgrzać plazmę do temperatury 10 – 20 mln °C, co jednak nie wystarcza do osiągnięcia zapłonu plazmy. Potrzebne są, więc dodatkowe systemy grzewcze.

 

Grzanie oporowe umożliwia osiągnięcie temperatury plazmy rzędu kilkudziesięciu mln °C

 

 

 

* Dodatkowe systemy grzania

 

Przy ogrzewaniu plazmy strumieniem wysokoenergetycznych cząstek obojętnych, są one wytwarzane w źródle jonów i przyspieszane dużą różnicą potencjałów (rzędu 100 kV i więcej), a następnie neutralizowane podczas przejścia przez cylinder wypełniony gazem (neutralizator). Pole magnetyczne reaktora nie oddziałuje na strumień cząstek obojętnych, co umożliwia wstrzelenie ich do komory plazmowej, gdzie zderzając się z cząstkami plazmy przekazują im swoją energię.

 

W ogrzewaniu wysokoczęstotliwościowym stosuje się mikrofale, bądź fale radiowe dużej mocy o częstotliwościach zbliżonych do drgań własnych cząstek plazmy w polu magnetycznym (rezonans). Umożliwia to przekazywanie energii plazmie i ogrzewanie jej. Stosuje się tu systemy rezonansowego grzania cyklotronowego jonów (klistrony - 20 MHz-10 GHz), bądź rezonansowego grzania cyklotronowego elektronów (girotrony - 50-200 GHz).

 

 

Dodatkowe systemy grzania:

 

§ Grzanie strumieniem cząstek neutralnych.

 

§ Grzanie falami o częstotliwości radiowej (R – F)

 

 

Dodatkowe systemy grzewcze pozwalają osiągnąć temperatury niezbędne do zainicjowania syntezy jądrowej

 

Tworzące się w trakcie reakcji syntezy cząstki α ogrzewają plazmę. Wspomagające systemy grzania potrzebne są do sterowania przebiegiem tej reakcji.

 

Powstałe w wyniku reakcji syntezy wysokoenergetyczne jądra atomów helu - cząstki α - zderzając się z innymi cząstkami plazmy ogrzewają ją. Gdy reakcja ta osiągnie stan samopodtrzymywania się, to znaczy, gdy wszystkie straty energetyczne plazmy zostaną skompensowane przez ogrzewanie cząstkami α, będzie można powiedzieć, że osiągnięto stan zapłonu plazmy. Paliwo plazmowe będzie mogło wtedy ogrzewać się w zasadzie samoistnie bez potrzeby stosowania dodatkowych źródeł energii.

 

Plazma może być też utrzymywana w stanie nieco poniżej punktu zapłonu. Umożliwi to precyzyjne sterowanie przebiegiem syntezy poprzez użycie grzania zewnętrznego.

Dla zapewnienia kontroli przebiegu reakcji syntezy potrzebna jest zawsze pewna część energii z dodatkowych źródeł grzania. W reaktorach, w których przez plazmę płynie prąd elektryczny (np. tokamaki) zewnętrzne systemy grzania potrzebne są do podtrzymywania temperatury plazmy zarówno w warunkach długich pulsów jak i pracy ciągłej.

 

 

 

*Samonagrzewanie się plazmy.

 

§ Wytworzone podczas reakcji syntezy cząstki α unoszące 20 % uwolnionej energii używane są do ogrzewania plazmy.

 

§ Opuszczające obszar reakcji neutrony prędkie przekazują 80 % jej energii ścianom komory plazmowej, gdzie jest ona odbierana i przekazywana dalej w celu wytwarzania prądu elektrycznego.

 

 

Głównym sposobem ogrzewania plazmy w przyszłych reaktorach będzie ogrzewanie jej cząstkami α

 

 

 

Systemy pomocnicze

 

Neutrony prędkie uwalniane podczas syntezy nie oddziaływają z plazmą. Opuszczają one obszar reakcji i są spowalniane w wykładzinie ściany reaktora nagrzewając ją. W elektrowni plazmowej ciepło to używane jest do wytwarzania pary wodnej napędzającej turbiny i generatory prądu elektrycznego.

 

Lit zawarty w wykładzinie ściany reaktora oddziaływując z neutronami przekształca się w tryt. Gaz ten jest odzyskiwany, oczyszczany i wraz z deuterem wprowadzany ponownie do reaktora jako paliwo plazmowe.

 

Inne systemy pomocnicze to:

§ systemy dostarczania paliwa (w postaci gazu, zamrożonych pastylek i strumienia cząstek obojętnych),

§ systemy przeciwdziałające ucieczce energii i cząstek plazmy,

§ systemu wyłapywania „popiołu plazmowego", helu oraz zanieczyszczeń z wnętrza reaktora,

§ systemy diagnostyczne i sterujące reaktora.

 

 

Aby reaktor termojądrowy mógł działać potrzebne są również systemy pomocnicze

 

 

 

* Konsekwentne dążenie do celu

 

Do oceny postępu w dziedzinie syntezy jądrowej używa się zwykle współczynnika Q (współczynnik wzmocnienia energii), określającego stosunek energii uzyskanej z syntezy do energii zużytej na podgrzanie plazmy.

 

Jak dotąd najwyższe parametry syntezy osiągnęły tokamaki. Wartość Q~1 (tak zwany breakeven) została osiągnięta w europejskim tokamaku JET (Joint Euro-pean Torus), jedynym urządzeniu na świecie mogącym pracować na paliwie deuterowo-trytowym (paliwo przyszłych elektrowni plazmowych). Ekstrapolując parametry plazmy uzyskane w największym japońskim tokamaku JT-60, pracującym jedynie z plazmą deuterową, osiągnięto wynik Q=1,25.

 

Oznacza to 10 000 krotny wzrost parametrów plazmy od czasu uzyskania pierwszej gorącej plazmy w rosyjskim tokamaku T3 w roku 1968.

 

 

 

* Synteza jądrowa w Europie - 45 lat postępu

 

„Badanie syntezy jądrowej ze szczególnym uwzględnieniem zachowania się zjonizowanej plazmy pod wpływem sił elektromagnetycznych" było częścią programu inicjującego współpracę europejską w ramach Euratom w roku 1958.

 

Prace nad syntezą jądrową we Wspólnocie Europejskiej koncentrowały się na metodzie magnetycznego utrzymywania plazmy realizowanej w tokamakach i układach o podobnej konfiguracji. 30 maja 1978 roku Europejska Rada Ministrów zadecydowała o budowie dużego reaktora JET. Głównym celem budowy JET-a były „badania plazmy w warunkach i rozmiarze koniecznym dla reaktora termojądrowego". JET osiągnął, a niekiedy i przekroczył wszystkie wytyczone mu cele.

 

Celem założonej w 1999 roku organizacji EFDA (European Fusion Development Agreement) jest dalsze zintensyfikowanie europejskiej współpracy w dziedzinie syntezy jądrowej. Organizacja ta koordynuje badania europejskich ośrodków badawczych syntezy jądrowej i ich współpracę z przemysłem, wspólną eksploatację JET-a oraz udział Europy we współpracy międzynarodowej (np. ITER).

 

 

1958 – Porozumienie Euratom

1978 – Uchwałą Rady Ministrów

1988 – Decyzja Rady Ministrów

1997 – JET uzyskuje 16 MW mocy z syntezy jądrowej

1999 – Utworzenie „European Fusion Development Agreement” (EFDA)

2001 – Ukończenie prac projektowych reaktora ITER

 

 

Prace nad syntezą jądrową we Wspólnocie Europejskiej koncentrowały się na metodzie magnetycznego utrzymywania plazmy – na tokamakach i układach o podobnej konfiguracji

 

 

 

* Europejska strategia w dziedzinie badań i rozwoju syntezy jądrowej ukierunkowana jest na zbudowanie komercyjnej elektrowni plazmowej

 

Celem badań i rozwoju w dziedzinie syntezy jądrowej krajów członkowskich Wspólnoty Europejskiej, oraz Szwajcarii i krajów współpracujących w ramach programu Euratom jest wspólna realizacja bezpiecznych dla ludności i środowiska naturalnego oraz opłacalnych ekonomicznie prototypowych reaktorów dla elektrowni plazmowych.

 

Strategia osiągnięcia tego celu przewiduje skonstruowanie i budowę eksperymentalnego reaktora (ITER), a następnie prototypowej elektrowni plazmowej (DEMO). Działaniom tym mają towarzyszyć prace badawcze i rozwojowe w dziedzinie fizyki i technologii, w które ma być również zaangażowany europejski przemysł.

W szeroko zakrojonych badaniach analizuje się również socjologiczno ekonomiczne aspekty wykorzystania syntezy jądrowej do „czystego" i bezpiecznego wytwarzania energii elektrycznej.

 

 

 

*Strategia europejska

 

Wspólny cel

Wspólna realizacja prototypu elektrowni plazmowej spełniającej wymagania społeczne:

§ bezpieczeństwa dla ludności

§ bezpieczeństwa dla środowiska naturalnego

§ opłacalności ekonomicznej

 

Wspólny program

Program ten realizują państwa Wspólnoty Europejskiej i Szwajcaria wraz z innymi państwami współdziałającymi w ramach Europejskiego Programu Euratom.

 

Wspólna strategia

ITER: reaktor eksperymentalny

DEMO: prototyp elektrowni plazmowej

 

Europejska strategia w dziedzinie syntezy jądrowej ukierunkowana jest na zbudowanie komercyjnej elektrowni plazmowej

 

 

 

* ITER - droga do energii uzyskiwanej z syntezy jądrowej

 

ITER jest kamieniem milowym na drodze do produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem syntezy jądrowej.

 

Projekt ITER powstał we współpracy międzynarodowej. Wspólnota Europejska, Japonia, Federacja Rosyjska, Chiny, Stany Zjednoczone Ameryki i Korea Południowa uczestniczą w negocjacjach mających na celu wybór miejsca budowy reaktora i utworzenie organizacji do zrealizowania tego przedsięwzięcia.

 

ITER ma zademonstrować naukową i techniczną możliwość zrealizowania samopodtrzymującej się syntezy jądrowej.

 

ITER ma wytwarzać 500 MW energii pochodzącej z syntezy jądrowej w 15-30 minutowych pulsach, które będą wydłużane w celu uzyskania pracy ciągłej. ITER bazuje na naukowych osiągnięciach uzyskanych przy pomocy różnych urządzeń rozsianych po całym świecie ze szczególnym uwzględnieniem reaktora JET Obecnie rozpatruje się dwie kandydatury lokalizacji ITER. Jedną z nich jest Wspólnota Europejska (Francja), a drugą Japonia (Rokkasho-mura). Obydwie propozycje zostały ocenione jako technicznie odpowiednie dla budowy reaktora. Ostateczny wybór lokalizacji i podjęcie decyzji budowy ma nastąpić w 2004 roku.

 

 

§ ITER jest kamieniem milowym na drodze do produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem syntezy jądrowej.

§ Projekt ITER powstał we współpracy międzynarodowej. Wspólnota Europejska, Japonia, Federacja Rosyjska, Chiny, Stany Zjednoczone Ameryki i Korea Południowa uczestniczą w negocjacjach mających na celu wybór miejsca budowy reaktora i utworzenie organizacji do zrealizowania tego przedsięwzięcia

§ Budowa ITER będzie trwała 8 – 10 lat a jago eksploatacja to około 20 lat

 

 

 

* Doskonalenie koncepcji oraz programy towarzyszące

 

Poprzez opracowywanie i analizę rozwiązań alternatywnych dąży się do dalszego doskonalenia koncepcji tokamaka i zdefiniowania założeń przyszłego reaktora DEMO.

 

Będące już w użyciu urządzenia plazmowe umożliwiają prowadzenie prac w dziedzinie podstaw fizyki reakcji syntezy i rozwoju urządzeń diagnostycznych, a także pozwalają doskonalić metody współpracy naukowej przy dużych eksperymentach i szkolić młode kadry naukowe.

 

Prace te prowadzone są w laboratoriach wyposażonych w wyspecjalizowane tokamaki, takich jak np. JET, a także w ramach programów towarzyszących krajów członkowskich.

 

Równolegle do prac nad rozwojem tokamaka oraz badań innych koncepcji - tokamaka sferycznego czy reaktora zwierciadlanego - kontynuuje się także studia nad stellaratorami, które posiadają naturalną właściwość pracy ciągłej. Nowy duży stellarator Wendelstein 7-X jest właśnie budowany.

 

 

Cele:

 

§ zrozumienie podstaw fizyki syntezy jądrowej

§ rozwój diagnostyki

§ opracowanie metod współpracy przy dużych eksperymentach

§ szkolenie młodych kadr naukowych

Uczestnicy:

 

§ JET

§ wyspecjalizowane urządzenia plazmowe - stowarzyszone laboratoria

§ uniwersytety

 

 

* Celem prac nad rozwojem technologii jest przygotowanie projektu reaktora DEMO i prototypu elektrowni plazmowej

 

Aktualnie studiuje się kilka koncepcji elementu ściany reaktora (blanket), który ma wytwarzać tryt w Ilościach wystarczających do kontynuowania syntezy. Badania europejskie koncentrują się na dwóch chłodzonych helem urządzeniach. W jednym z nich stosuje się stop litowo-ołowiowy, a w drugim granulat ceramiczny zawierający lit.

 

Aby wykorzystać w pełni potencjał tkwiący w syntezie jądrowej konieczne jest opracowanie niskoaktywujących się materiałów konstrukcyjnych. Wysiłki europejskie skupiają się tu na specjalnych stalach ferrytycznych i martenzytycznych, a w dalszej perspektywie na kompozytach z węglika krzemu. Materiały te będą testowane w urządzeniu IFMIF (lnternational Fusion Materials Irradiation Facility), które ma być zbudowane równolegle do projektu ITER.

 

Prace badawcze prowadzi się również w aspekcie bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Koncentrują się one na poprawie koncepcji tokamaka i minimalizacji ilości aktywujących się materiałów.

 

 

 

* Badania socjologiczno-ekonomiczne natomiast analizują opłacalność i potencjał rozwojowy elektrowni

 

Celem prac nad rozwojem technologii jest przygotowanie do budowy reaktora DEMO, a następnie elektrowni plazmowej

Badania i rozwój syntezy jądrowej w Europie są w pełni zintegrowaną akcją Ramowego Programu Badawczego Komisji Europejskiej

 

Prace badawcze i rozwojowe w dziedzinie syntezy jądrowej w Europie prowadzi się w ramach:

§ porozumienia organizacji naukowych krajów członkowskich i krajów współpracujących,

§ kontraktów o ograniczonym czasie trwania,

§ europejskiego porozumienia ds. rozwoju w dziedzinie syntezy jądrowej (EFDA) wspierającego:

§ rozwój tej technologii we współpracy z instytutami i przemysłem europejskim,

§ wspólną eksploatację JET-a,

§ udział Europy w międzynarodowych projektach takich jak ITER,

§ porozumienia ds. wspierania wymiany naukowców i działalności stypendialnej EURATOM.

 

Roczny budżet 5-go Ramowego Programu Badawczego (FP5) wynosił około 450 mln €, z czego około 200 mln € zostało sfinansowane przez Wspólnotę Europejską. Badania w dziedzinie energii syntezy jądrowej są priorytetowym tematem 6-go Ramowego Programu Badawczego. Budżet na lata 2002-2006 przeznaczony w tym programie na cele syntezy jądrowej wynosi 750 mln € (w czym 200 min € wyłącznie dla ITER)

 

Badania i rozwój syntezy jądrowej w Europie są w pełni zintegrowane i koordynowane przez Komisje Europejską

 

 

 

* W dziedzinie magnetycznie utrzymywanej syntezy jądrowe Europa zajmuje czołową pozycję na świecie

 

W roku 1997 w największym i najsprawniejszym na świecie tokamaku JET uzyskano 16 MW mocy z syntezy jądrowej.

 

JET jest jedynym jak dotąd urządzeniem na świecie zdolnym do pracy na mieszance deuter+tryt, tzn. na paliwie przyszłych elektrowni plazmowych.

 

Podstawą tego sukcesu była praca około 2000 fizyków i inżynierów z europejskich instytutów rządkowych i zakładów przemysłowych.

 

Współdziałanie europejskich instytutów zajmujących się syntezą jądrową umożliwiło postęp, który nie byłby możliwy do osiągnięcia w pojedynczych krajach członkowskich.

 

Wszystkie te osiągnięcia pozwoliły na utworzenie solidnych podstaw dla projektu ITER.

 

JET - europejski tokamak osiągnął najlepsze wyniki na świecie

§ 15 MW mocy plazmowej uzyskano w 1997

§ jedyne na świecie urządzenie zdolne do pracy na paliwie deuter-tryt

 

Budowa pierwszego eksperymentalnego reaktora syntezy jądrowej:

§ jest możliwa z naukowego i technicznego punktu widzenia

§ może być zakończona w ciągu 10-ciu lat

 

 

 

* Złożona problematyka badań i rozwoju syntezy jądrowej doprowadziła do szerokiej współpracy nie tylko pomiędzy instytutami europejskimi, lecz także z laboratoriami z całego świata

 

Wszystkie europejskie instytuty syntezy jądrowej współpracują ze sobą i są partnerami w EFDA przy projektach JET i ITER.

 

W całej Europie istnieje ścisła naukowa i techniczna współpraca dużych i małych instytutów pracujących dla osiągnięcia wspólnego celu. Na płaszczyźnie międzynarodowej najważniejszym projektem jest ITER pod auspicjami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (IAEA) w Wiedniu. Głównym celem ITER jest zademonstrowanie naukowej i technicznej możliwości wykorzystania energii syntezy jądrowej do celów pokojowych.

 

Porozumienia zawarte w ramach działalności Międzynarodowej Agencji Energii (IEA) w Paryżu wspierają natomiast współpracę przy rozwiązywaniu specyficznych problemów naukowych.

 

Dwustronne i wielostronne umowy pomiędzy europejskimi i pozaeuropejskimi instytutami uzupełniają obraz tej współpracy.

 

Na forum europejskim:

§ współpraca wszystkich Instytutów zajmujących się syntezą jądrową i ich udział w pracach EFDA przy projektach JET i ITER

 

Na forum międzynarodowym:

§ prace przy projekcię ITER pod auspicjami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (IAEA) w Wiedniu

§ specjalistyczne umowy w ramach prac Międzynarodowej Agencji Energii (IEA) w Paryżu

§ dwustronne i wielostronne umowy z instytutami pozaeuropejskimi

 

Złożona problematyka badań i rozwoju syntezy jądrowej doprowadziła do szerokiej współpracy w tej dziedzinie

 

 

 

* Badania i rozwój w dziedzinie syntezy jądrowej doprowadziły do powstania rozwiązań technicznych, które znalazły zastosowanie także i w innych wysoko zaawansowanych gałęziach techniki

 

Przemysł współdziałający w budowie urządzeń i rozwoju technologii dla syntezy jądrowej wykorzystuje te rozwiązania do rozwoju własnych produktów w talach dziedzinach jak technika plazmowa, wyładowania w gazach, plazmowa obróbka powierzchni, technika oświetleniowa, ekrany plazmowe, technika próżniowa, elektronika dużych mocy, metalurgia czy energia odnawialna.

 

Przykłady:

§ Opracowane dla JET a konwertory dużych mocy stosowane są obecnie w większości nowoczesnych lokomotyw elektrycznych.

§ Najkrótsza na świecie linia walcarek stali (180 m) pracuje w Kremonie we Włoszech. Jej energooszczędny i bezpieczny dla środowiska naturalnego proces technologiczny ISP (Inltne Strip Production) został opracowany przy użyciu modelu komputerowego opracowanego do badań wpływu silnych pól magnetycznych tokamaka na materiały konstrukcyjne.

§ Nowy anemometr umożliwiający pracę elektrowni wiatrowych w ekstremalnych warunkach, w którym wykorzystano laser CO2, został opracowany przez fizyków w Risø (Dania) do mierzenia parametrów plazmy.

§ Wykonane przy użyciu technologii AMC (Active Metal Casting) odporne na wysokie temperatury metale używane w reaktorach, stosowane są również do budowy statków kosmicznych.

 

 

 

* Transfer technologii związanej z syntezą jądrową

 

Zróżnicowane wysokorozwinięte technologie:

Technologia nadprzewodników, plazmowa obróbka powierzchni, technika oświetleniowa, ekrany plazmowe, technika próżniowa i kriogeniczna, robotykę, elektronikę dużych macy, mechanika precyzyjna, metalurgia i inżynieria materiałowa.

Synteza jądrowa przyczynia się da postępu w przemyśle.

 

 

 

Praca ta została opracowana w oparciu o broszurkę rozdawaną podczas wystawy „Energia gwiazd – Energia dla naszej planety” oraz o informacje zaczerpnięte ze stron internetowych:

 

§ http://ifmedia.fizyka.amu.edu.pl/

§ http://www.fusion-eur.org/

§ http://www.atomowe.kei.pl/

§ http://www.nuclear.pl/

§ http://www.google.pl/

 

 

 

PS. Sorry za długość... :D

 

 

_______

 

Po przeczytaniu dowiecie się, że elektrownie takie są bardzo bezpieczne. Można naprawdę dużo osiągnąć, jednak jak zwykle potrzebne są pieniądze. Na szczęście wreszcie się znalazły!! :D :D :D

Edytowane 22 Czerwca 2005 przez enigma_pl

[IGI]

Bardzo kibicuje temu projektowi - Skoro sie go podjeto to znaczy ze jest wykonalny wiec gdybanie uda sie czy sie nie uda odstawmy na bok :)

 

Zasadniczym pytaniem jest czy sie oplaci ?

 

Z poczatku napewno nie ale w miare rozwoju techniki mysle ze produkcja energiiw taki sposob bedzie coraz tansza.

 

A nawet jezeli w koncu ludzie dojda do wniosku ze sie nie oplaca to i tak projekt odcisnie pozytywne pietno na rozwoju fizyki i techniki

Edytowane 22 Czerwca 2005 przez IGI

[Sysak]

Czarnobyl tez z początku był udanym projektem...

1508640[/snapback]

Czarnobyl NIGDY nie był udany.

[enigma_pl]

Czarnobyl NIGDY nie był udany.

Czemu tak uważasz? Toż elektrownie atomowe, wg mnie ofkoz, są naprawdę dużym krokiem w dziedzinie rozwoju pozyskiwania energii. Bez nich trudno by było np. Francji pozyskiwać tak stosunkowo dużo energii w stosunku do emitowanych zanieczyszczeń powietrza...

[mib]

Projekt super!!!!! Ale to protoptyp wiec w sumie ciezko cokolwiek stwierdzic. Jak bedzie dzialalo to super. Problem moze byc tylko z wlaczeniem pradu do sieci. Trzeba by polaczyc kraje w regiony i pobudowac takie urzadzonka byloby to cholernie kosztowne i pewnie udaloby sie za 15-20 lat najwczesniej :?

Goraco kibicuje projektowi!!!!!

[igomako]

Czarnobyl NIGDY nie był udany.

1509983[/snapback]

 

czarnobyl nie był doskonały, to prawda. ale działałby do dziś bez problemu gdyby nie ambicje gościa nadzorującego testy reaktora nr.4. on stwierdził że może przekroczyć normy, wiec bardzo ostro je przekroczył. przekroczenie to ujawniło wadę w konstrukcji reaktora, no i dalej to już samo się kulało.

 

...i dzieki temu panu powstanie S.T.A.L.K.E.R. :D

Edytowane 22 Czerwca 2005 przez igomako